Süni İntellekt haqqında bilməli olduğunuz 5 mif

Müasir dövrümüzün elm və texnologiya səhəsində Süni İntellektin yaratdığı maraq sahəsi qədər insanaların diqqətini cəlb edən çox az sahə var. Bu özü yaxşı bir səbəbdir ki, dünyanın bir çox parlaq zəkaları Süni İntellektin həyatımızın bir çox sahəsində görülməmiş inqilaba səbəb olacaqlarını düşünürlər.

Digər tərəfdə isə hər bir yeniliyə sürətli pul qazanmaq kimi həqiqəti əks etdirməyən fikirlərlə yanaşanalar da var.

Bu məqalədə isə sizə Aİ(Süni İntellekt) barəsində tez-tez qarşılaşdığımız, bir çox şəxs tərəfindən inanılan ama əslində mifdən ibarət olan yanlış fikirlərdən və niyə bu fikirlərə inanmamalı olduğunuz barədə yazmışam.

Aİ bir çox peşə sahibini işsiz qoyacaq

Aİ və avtomatlaşdırmanın inkişafı fiziki işlə maşğul şəxslərin peşələrini itirmə ehtimalını artıtır bir çox yerdə də bunu artıq edir. Sadə dildə desək bu sadəcə olaraq əməyin insanalardan maşınlara transferidir.

Əvvəlki sənaye inqilabları, on doqquzuncu əsrdə əkinçilik işindən fabriklərə kütləvi keçid kimi məşğulluq landşaftının çevrilməsinə gətirib çıxardı. İş yerlərinin sayı (əhalinin sürətlə artması üçün düzəldilmişdir) ümumiyyətlə stabil olaraq qalmışdır. Və qiyamət tacirlərinin dediklərinə baxmayaraq, kütləvi işsizliyin və ya insan işçi qüvvələrinə olan ehtiyacın azalmasının geniş yayılmasının ehtimalı çox az olduğu göstərilir. Əslində isə, avtomatlaşdırmanın söz verdiyi: tullantıların azaldılması və məhsuldarlığın artırılması ilə əldə olumuş daha məhsuldar bir iqtisadiyyat, bizə gəlir gətirən işlərə vaxt ayırmaq üçün daha çox seçim verəcəkdir.

Qısa müddətdə, işəgötürənlər Aİ texnologiyasına insan işçi qüvvələrinin artırılması metodu kimi baxırlar və onlara daha yeni və daha asan yollarla işləməyə imkan verirlər.

Yalnız aşağı ixtisaslı işçilər AI və avtomatlaşdırma tərəfindən əvəz olunacaq

Bu tamamilə səhv düşüncədir. Artıq AI ilə təchiz olunmuş robotlar və maşınlar, həkim və hüquqşünaslar kimi, cəmiyyətin ən yüksək təhsilli və peşəkar üzvlərini də əvəz edirlər. Ama doğrudur ki, onların bir çoxu işin gündəmə bağlı aspektlərini çətinliyə düçar edir. Məsələn, hüquqi sahədə Aİ minlərlə sənədin işıq sürəti ilə “scan” edilməsində, davam edən istintaq proseslərində əlaqəli nöqtələrin birləştirilməsində istifadə olunur. Tibbdə Machine Learning alqoritmləri “scan”ların və x-ray şüalarının nəticələrini qiymətləndirir, xəstəliyin erkən xəbərdarlıq əlamətlərini axtarırlar və bu sahədə olduqca bacarıqlı olduqlarını artıq sübut ediblər. Hər iki sahə, bir çox başqa peşə ilə yanaşı, həm texniki cəhətdən kompleks prosedurları, həm də "insan toxunuşu" prosedurlarını maşınlar tərəfindən qəbul ediləcək ehtimallarla bir araya gətirir. Bir hüquqşünas üçün bu, məhkəmədə arqumentləri münsiflər heyətini razı edəcək bir şəkildə təqdim etmək ola bilər. İşin bu aspektlərinin avtomatlaşdırılmış olma ehtimalı azdır, lakin onların peşə sahibləri üçün daha çox vaxt var və bu səbəbdən də daha çox bacarıqlı ola bilərlər.

Super-ağıllı komputerlər bizim etdiyimiz hər bir şeydə bizdən daha yaxşı olacaqlar

Ümumən götürdükdə, Aİ tətbiq olunma sahəsi cəhətdən iki qrupa bölünür: ixtisaslaşdırılmış və ümumiləşdirilmiş. İxtisaslaşdırılmış Aİ – yalnızca bir işi yerinə yetirmək üçün proqramlanmış olan və o sahədə işləyərək inkişaf etməyə doğru gedənlərdir (yuxarıda göstərilən hüquqi və tibbi tətbiqlər yaxşı nümunələrdir).

Digər tərəfdən ümumiləşdirilmiş Aİ-lar insanlar kimi bir sıra müxtəlif vəzifələri eyni anda etmək bacarığında olanlardır (insan intellekti ilə eyni səviyyədə və ya ondan daha üstün olan). Elə bu səbəbdən müntəzəm olaraq müəyyən bir vəzifədə insanlardan daha yaxşı olan Aİ-larla da qarşılaşa bilərik ki, bu hər bir sahədə bizə qalib gələn super-insandan bir qədər əvvəl olacaq.

 

Süni İntellekt insan zəkasını tez bir zamanda keçib onu əvəzləyəcək

Bu, intellekti xətti olaraq düşünərək ortaya atılmış bir yanlış anlaşılmadır. Məsələn, 1-dən 10-a qədər intervalda heyvanların ən aşağı, insanların yuxarı, super-ağıllı maşınların isə ən yüksək səviyyədə dərəcələndirildiyini təsəvvür etmək kimidir.

Həqiqətdə isə intellekt bir çox fərqli boyutlarda ölçülür. Bəzilərində komputerlər bizdən qat-qat üstündürlər(hesablamaların sürəti və ya yaddaş), ama yaradıcılıq qabiliyyəti, emosiyanal intellekt və stratejik düşünmə kimi bir çox sahədə bizdən çox uzaqdadırlar, uzun müddət də uzaq qalacağı düşünülür.

 

Süni İntellekt super-robotların insan irqini kölələşdirməsinə gətirib çıxardacaq

Bu, əlbəttə ki, bir çox elmi-fantastik ssenarilərdən - Terminator və Matrix-dən istinad edilənlərdir! Ancaq dinlənməyə dəyər olduqlarını sübut edən bəzi şəxslər - fizik Stephen Hawking və Tesla, PayPal kimi şirkətlərin qurucusu olan Elon Musk - bu təhlükənin gerçək olduğuna inanırlar.

Həqiqət olsa da, əgər hər şey mümkündürsə, belə bir vəziyyətdə olmağımızdan əvvəl çox sayda sərhədlər qırılmalıdır. Hal-hazırda, heç kim öz yaradıcısı olan insana qarşı zərər verəcək və özü öz qərarlarını müəyyənləşdirə biləcək potensiala sahib maşın yaratmaq fikrində deyil. Mövcud təhdidləri aşkarlamaq və qarşısını almaq üçün hazırlanmış hərbi robot və dronlar (hətta təhdidləri zərərsizləşdirmək üçün onlara müstəqil hərəkətlər verilmişdir) olsa da, onlar cəmiyyət arasında hələ də öz yerlərni tapmayıblar və onların ictimaiyyətə təqdim olunması cəmiyyət tərəfdən birmənalı qarşılanmayacaqdır.

Hipoteksiya ssenarisi robotların özünü qoruyan instinktlərini inkişaf etdirmək və ya insan həyatını qoruyaraq onların robotların nəzarəti altına alınmalı olduğunu bildirir. Heç kəsin bu hərəkətləri müstəqil bir şəkildə həyata keçirəcək maşınları quracağı gözlənilməzsə bu, dərhal bir problem ola bilməz. Bəs gələcəkdə ola bilərmi? Bir ehtimal var, amma science fiction təhdidləri mövzusunda narahatlıq edəcəksinizsə, o zaman işğalçı yad planetlilərin bizə ilk olaraq gəlməsi ehtimalı var.